گرزه‌مار | Macrovipera lebetina گونه از مارهای سمی است که در شمال آفریقا، بخش‌هایی از خاورمیانه و از شرق تا منطقهٔ کشمیر پراکندگی دارد. تا کنون ۵ زیرگونه از گرزه‌مار شناسایی شده‌است. گرزه‌مارها در جنس ماده تا ۱/۵ متر طول دارند و نرها کمی کوچک‌تر هستند. مشهور ترین سرده از خانواده گرزه مارها که از سمی‌ترین گونه‌های مارهای ایران محسوب می‌شوند افعی‌ها هستند و در بیشتر مناطق ایران دیده می‌شود. گرزه‌مار با نام‌های افعی گل گز، افعی خاتونی، افعی داوودی، افعی سیاه و افعی سلیمانی نیز شناخته می‌شود.